Yapay zeka ve deepfake gibi teknolojilerin potansiyeli, yanlış bilgi konusundaki endişeleri artırırken; 50 ülkede 2 milyarı aşkın seçmenin sandık başına gitmesi beklenen 2024’te eleştirel dijital okuryazarlık ve teyitçilik kavramlarının önemi arttı. Doğrulama platformu, sertifikalı eğitim programıyla dijital okuryazarlığı artırmayı ve bağımsız teyitçiler yetiştirmeyi hedefliyor.
Yılın sonu yaklaşırken, 2024’ün seçimler dönemi olacağı, manşetlerde yerini almaya başladı. 2024 boyunca dünyanın dört bir yanında, 50 ülkede gerçekleştirilecek seçimlerle 2 milyardan fazla kişinin sandık başına gitmesi beklenirken, deepfake ve yapay zeka teknolojilerinin gücüyle yükselen yanlış bilgi riskleri de endişe kaynağı oldu. 2016’dan bu yana faaliyet gösteren bağımsız doğrulama kuruluşu Teyit.org, bireylerin bilgi karmaşası içinde doğruları ayırt edebilmesi için Pürmerak Kulübü adında bir çevrimiçi eğitim programı tasarladı.
Konuyla ilgili değerlendirmelerini paylaşan Teyit Topluluk Sorumlusu Beyza Çalıkoğlu, “İnternetin bilgiye erişimin başlıca kaynaklarından biri oluşu, yanlış bilginin yayılma hızını da artırıyor. Teyit.org olarak geliştirdiğimiz sertifikalı Pürmerak Kulübü eğitim programıyla amacımız, bireylerin dijital okuryazarlığını artırmak ve eleştirel düşünme pratiklerini geliştirmek” dedi.
Deepfake ve yapay zeka teknolojileri, yanlış bilgi riskini artırıyor
2023’ün moda sözcüğü ve en popüler teknolojisi olan yapay zeka, pek çok süreci kolaylaştırsa da, deepfake gibi uygulamalar sebebiyle riskleri de artırdı. Bazı araştırmalara göre, 5 kişiden ikisi, yapay zeka desteğiyle üretilen ve gerçeğine çok yakın olan sahte videoları ayırt edemediğini söylerken, bu durum özellikle seçim gibi kritik dönemlerde yanlış bilgi yayılımı risklerindeki artışı da beraberinde getirdi.
Eleştirel dijital okuryazarlığın her geçen gün daha kritik hale geldiğini vurgulayan Beyza Çalıkoğlu, “Teyit, Türkiye ve dünya tarihinde dönüm noktası olarak anılabilecek seçim, deprem, afet, siyasi olaylar ve pandemi gibi kriz dönemlerinde internetteki yanlış bilginin önüne geçmek için çalışıyor. Bu sorumlulukla, Türkiye’de daha önce denenmemiş bir şeyi yaparak topluluk odaklı yaklaşım sunan bir eğitim programı olan Pürmerak Kulübü’nü tasarladık. Teyitçi adayları, çevrimiçi eğitimlerle hem uzman teyitçilerin beceri ve deneyimlerinden yararlanabiliyor, hem de eleştirel dijital okuryazarlığını geliştirme fırsatı buluyor. Pürmerak Kulübü, katılımcıların ihtiyaç duyacakları araçları, eleştirel bakışı ve topluluğu birlikte sunuyor” diye konuştu.
Eğitimi tamamlayanlar sertifikaya hak kazanıyor
Pürmerak Kulübü’nün teyitçilik araç ve yöntemlerini, doğrulama metotlarını, yanlış bilgiyi ayırt etme bakış açılarını bireysel internet kullanıcılarının erişimine açtığını vurgulayan Beyza Çalıkoğlu, “Bugüne dek şüpheli bilgilerin iletilmesi, bulguların toplanması gibi başlıklarda topluluğumuzla hareket ediyorduk. Bu yaklaşımı bir adım ileri taşıdık ve topluluğu araştırma süreçlerinin içine de dahil ettik. Zira bilgi ekosistemindeki sorunlar, tek bir paydaşın mücadele edemeyeceği kadar kapsamlı ve çok boyutlu.
2023 yazında yayına aldığımız Pürmerak Kulübü, 2024 gibi seçimlerle gündeme gelen kritik bir yılda, ekosisteme eleştirel bakış açısına sahip yeni bağımsız teyitçiler kazandıracak. İletişim profesyonelleri, gazeteciler, öğrenciler, siyasetçiler, araştırmacılar başta olmak üzere, merak duygusunu taşıyan herkese hitap eden ve istenen gün ve saatte erişilebilen esnek eğitimlerin sonunda katılımcılar, Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden onaylı sertifikaya da sahip oluyor. Ayrıca, teyitçilerden oluşan topluluğa Pürmerak Kulübü Discord kanalı aracılığıyla da katılınabiliyor” ifadelerini kullandı.
“İşverenler de çalışanlarını güçlendirebilir”
Yanlış bilginin hızlı yayılmasının internet kullanan herkesin sorunu ve sorumluluğu olduğuna dikkat çeken Teyit Topluluk Sorumlusu Beyza Çalıkoğlu, değerlendirmelerini şu ifadelerle sonlandırdı:
“Yanlış bilgiye yönelik mücadelenin parçası olmak isteyen herkes, Pürmerak Kulübü’ne katılarak eleştirel dijital okuryazarlıklarını geliştirme, teyitçilik araçlarını öğrenme ve bağımsız teyitçilik yapabilme olanağı buluyor. Teyit.org ekibiyle beraber çalışma fırsatı da sunan bu eğitim programı, çalışanlarını dijital okuryazarlık anlamında güçlendirmek isteyen şirketler için de uygun bir zemin sağlıyor. Her kriz anında internet kullanıcılarının yanlış bilgiye karşı bağışıklığını güçlendirme hedefiyle, açıklayıcı araştırma ve rehberler üreten Teyit, Pürmerak Kulübü ile mücadele yöntemlerini daha çok bireye ulaştırmayı, mücadele gücünü büyütmeyi hedefliyor.”
